Tôi đi giữa hoàng hôn
Các anh đi
Đến với em khi chiều xuống
Giã từ đêm mưa (Mộc Lan, Kim Tước, Châu Hà phụ họa)
03 Sunday Jan 2021
Posted Uncategorized
inTôi đi giữa hoàng hôn
Các anh đi
Đến với em khi chiều xuống
Giã từ đêm mưa (Mộc Lan, Kim Tước, Châu Hà phụ họa)
24 Thursday Dec 2020
Posted Uncategorized
inHát Rong (Giai điệu dân gian & Ca từ: Y Vân)
Hà Thanh và Mai Hương song ca
31 Tuesday Dec 2019
Posted Cẩn Trọng, Uncategorized
inTưởng niệm ngày mất của ca sĩ Hà Thanh 1-1-2014
Từ trái: Hà Thanh, Elvis Phương, Thanh Lan đầu thập niên 70
“Tôi thì vẫn đang còn nghe vẳng vẳng ngay lúc này đây, cái giọng ngọt ngào ấy, trong như những giọt sương mai long lanh, đầm ấm mà từ bi như tiếng chuông ngân xa, ngân xa… thật xa biến cõi buồn phiền thành Tịnh Độ.
Lá la là la lá…lá la là la lá…Lá la là la lá…. lá la là la lá.. la la.. là la .. Qua ngõ vắng, lá rụng đầy, tôi theo con đường nhỏ, đất hồng như môi son bé thơ… Bỗng nhiên tôi cẩn trọng, từng bước chân đi…
Tiếng hát ấy của Hà Thanh như những giọt lưu ly đang tung tăng reo vui reo vui trong cõi tịnh độ bây giờ và ở đây với chúng ta ngay giây phút này…”
Sư cô Chân Không, tháng 1 năm 2014
Hà Thanh trình bày ca khúc Cẩn Trọng
Phổ nhạc từ Bướm Bay Vườn Cải Hoa Vàng của tác giả Nhất Hạnh
16 Monday Dec 2019
Ca khúc Ảo Ảnh của nhạc sĩ Y Vân được ca sĩ Hà Thanh, với sự phụ họa của dàn hợp xướng và hòa tấu Tiếng Tơ Đồng do nhạc sĩ Hoàng Trọng điều khiển, trình bày tại Đài Phát Thanh Sài Gòn trước năm 1975.
Trong hình ở hàng đầu là ca sĩ Hà Thanh (người thứ 2 từ trái), Mai Hương(thứ 4 từ trái) và Mộc Lan (lĩnh xướng trước nhạc trưởng Hoàng Trọng)
Cảm ơn tài liệu của anh Vanchus Lee
21 Sunday Apr 2019
Ca sĩ Hà Thanh và nhạc sĩ Trịnh Công Sơn
Những ca khúc trong hai tập nhạc Kinh Việt Nam và Ta phải thấy mặt trời được thu thử lần đầu tiên tại Huế ở tư gia Trịnh Công Sơn với sự góp giọng của nữ ca sĩ Hà Thanh, Trịnh Công Sơn và tôi vào khoảng 1972. Lần thu thử này cũng chỉ với một cây đàn thùng do Trịnh Công Sơn đàn đệm. Tuy nhiên những bài ca này đã được thu âm chính thức cùng năm 1972 tại phòng thu Pat Lâm ở Chợ Lớn qua sự trình bày của ba giọng ca nữ là Vân Hòa/Vân Quỳnh/Vân Khanh là những ái nữ của nhạc sĩ Dương Thiệu Tước và ca sĩ Minh Trang và hai giọng ca nam là Trịnh Công Sơn và tôi. Cũng với tây ban cầm Trịnh Công Sơn đệm nhạc chính, tôi phụ đệm và một người khác cầm phách gõ nhịp. Băng nhạc này đã được phát hành rộng rãi sau đó do người em ruột của Trịnh Công Sơn là anh Trịnh Xuân Tịnh thực hiện và coi sóc …..
….Hiếm khi anh Sơn bộc bạch tâm sự về chiến cuộc vì hầu hết quan niệm của anh đã biểu tỏ trong lời ca. Trịnh Công Sơn cũng thường dẫn giải cho chúng tôi những lời ca của anh, cho dù tưởng tượng, cũng có khi rút từ kinh nghiệm và hoàn cảnh thực tế. Ví dụ: “Mưa hồng” là con đường rưng rưng phượng đỏ. “Hàng cây lá xanh gần với nhau” là những tàng cây long não trên đường Lê Lợi – Huế. “Ngàn cây thắp nến lên hai hàng” là buổi chiều nắng đã tắt dưới thấp, chỉ còn những đọt nắng chạy dài trên hàng cây cao… Hoặc trong ca khúc “Hát trên những xác người” sáng tác sau Mậu Thân: Mẹ vỗ tay reo mừng xác con, chị vỗ tay hoan hô hoà bình, người vỗ tay cho thêm thù hận, người vỗ tay xa dần ăn năn, mà có người cho là vô lý, thì chính là hình ảnh thấy được trong cuộc chiến Mậu Thân – một bà mẹ chạy theo xe kéo xác con, vừa khóc kể vừa cười sằng sặc, vừa vỗ tay hò hát như người điên.
Trích bài phỏng vấn Hoàng Xuân Sơn do tác giả Bùi văn Phú thực hiện
Tạp chí Da Màu tháng 5 năm 2011
25 Monday Feb 2019
Posted Lời giã biệt (2), Uncategorized
inĐể tưởng niệm một năm ngày mất của nhạc sĩ Nguyễn văn Đông(26 tháng 2), xin mời các bạn thưởng thức ca khúc Lời Giã Biệt của nhạc sĩ Nguyễn văn Đông qua tiếng hát ca sĩ Hà Thanh, do hãng đĩa Việt Nam sản xuất ngày 6 tháng 11 năm 1964:
19 Tuesday Feb 2019
Tác giả: Lê Công Tư
Tặng ca sĩ Hà Thanh
Tôi vẫn còn nhớ mãi một buổi chiều năm đó mới 15 tuổi,đi học về ngang qua một trại gia binh của lính truyền tin ở đường Phạm hồng Thái .Buổi chiều hôm đó trời mưa nhẹ. Một giọng ca nữ phát ra từ một chiếc radio nào đó ,mà sau này tôi biết đó là giọng hát của cô Hà Thanh, và bài hát đó là bài Bóng Mát của Phạm thế Mỹ. Tôi đã đứng im dưới cơn mưa nhỏ để nghe cho hết bài.
Cũng như tất cả mọi người, tôi tìm đến âm nhạc ,hội họa thi ca ,triết học ,tôn giáo là cũng chỉ để tìm đến một sự đồng cảm nào đó vì nó tương thích với khí chất cùng bản chất sâu thẳm nào đó của mình. Và nếu phải chọn một giọng hát nào đó thanh bai nhất ,mềm mại nhất ,ngọt ngào nhất ,thơ mộng nhất ,dịu dàng nhất ,vô nhiễm nhất, không lấm một chút bụi trần, tôi sẽ chọn giọng hát của Hà Thanh.
Trong thời trai trẻ tôi nghe đủ mọi thứ âm nhạc, vừa đủ để nhận ra rằng giọng ca của Karen Capenter, một cô ca sĩ người Mỹ sinh năm 1950 mất năm 1985, là có đủ trong trẻo như Hà Thanh nhưng không mượt mà quý phái bằng .Tôi thường xuyên có cảm tưởng tổ tiên của cô phải uống nước sông Hương ít nhất là 10 đời để cô có thể thừa hưởng một sự quý phái mịn màng đến vậy.
Mong sao bên cõi chết cô vẫn còn hát hò đâu ở bên đó để lỡ có chết tôi vẫn còn nghe. Đến mãi hôm nay ngồi ngẫm nghĩ lại tôi nhận ra cô là một trong số vài người như Nieszche, Phạm công thiện, Bùi Giáng, Herry Miller mà tôi thực sự chịu ơn, một thứ ơn đời đẹp nhất mà tôi nhận ra giữa bụi cát trần gian ,giữa gió nắng mưa ngàn.
Tôi tin chắc là cho dù không còn ở thế gian này nữa nhưng chị vẫn có thể đọc được bài viết này bởi vì ở cõi chết không có chỗ cho một tinh thần sáng láng trong suốt đó cư ngụ . Cái tinh thần trong như lưu ly đó chỉ có thể cư ngụ giữa những đám mây,trên những tầng trời, giữa những vì sao lạ.
Và riêng tôi ,tôi cũng đã chuẩn bị sẵn cho mình những gì cần thiết lúc rời khỏi trần gian này là làm ơn không có bất kỳ một tu sĩ ,linh mục nào xớ rớ quanh chỗ tôi nằm. Tôi hoàn toàn không cần cầu siêu,thiên đàng gì cả. Chỉ cần nghe tiếng hát của chị là tôi siêu thoát rồi ,tiếng hát đó đủ để tôi rũ bỏ bụi trần.
Nếu có tiếc, tôi chỉ tiếc mãi một lần chị có lên hát Đạo ca ở Trúc Lâm Thiền viện Đà Lạt , khi tôi biết tin này thì chị đã rời khỏi thành phố. Còn gì đẹp cho bằng là đã nhận được từ ai đó một chút ơn đời. Với riêng tôi tiếng hát của Hà Thanh là cái bóng mát êm ả nhất mà tôi nhận được từ chị nói riêng và âm nhạc nói chung giữa một cõi đòi mà nhiều lúc tôi nhận ra nó hoang trống không khác gì một sa mạc.
Bóng Mát của Phạm thế Mỹ
09 Tuesday Oct 2018
Posted Uncategorized, Vũ Đức Sao Biển
inTôi viết Thu, hát cho người
Nhạc sĩ Vũ Đức Hoa Biển
Thuở ấy, tôi hai mươi tuổi. Tháng 9, mùa thu, tôi trở về quê nhà Quảng Nam, cầm cây đàn guitar lên đồi sim xưa. Người bạn nghèo thời trung học của tôi không còn nữa, chỉ còn đây khu đền tháp với những nàng Apsara lặng lẽ nhảy múa ngàn năm. Thuở ấy, tâm hồn tôi trong sáng lắm, cứ y như dòng suối trong vắt êm đềm xuôi chảy dưới chân đồi. Mùa thu, hoa sim tím nở như một tấu khúc dịu dàng. Hoa sim, cái màu hoa tím nhạt lãng mạn, bình dị giữa thu vàng sao mà gợi nhớ đến thế. Tôi nhớ hoa, nhớ người. Và úp mặt sau thùng đàn làm bàn, tôi đặt tờ giấy kẻ nhạc lên, viết Thu, hát cho người. Dòng sông nào đưa người tình đi biền biệt. Mùa thu nào cho người về thăm bến xưa. Bản tình ca thuở đôi mươi bắt đầu với hai câu hỏi tu từ như thế. Hỏi để mà hỏi với chính mình và biết rằng không có câu trả lời. Cái tựa ca khúc là Thu, hát cho người thật ra là hát cho chính mình, hát với mùa sim, tháp cổ, dòng sông. Hoàng hạc bay, bay mãi bỏ trời mơ. Về đồi sim, ta nhớ người vô bờ. Bài Hoàng hạc lâu của thi sĩ Thôi Hiệu có câu “Hoàng hạc nhất khứ bất phục phản” (Hạc vàng bay một lần là không trở lại nữa). Tôi lấy ý thơ của người xưa để nói đến bạn mình. Ca từ như một tiên tri định mệnh; chúng tôi chẳng bao giờ được gặp lại nhau. Sao mà trùng lặp với câu thơ của Guillaume Apollinaire từng viết “nous ne nous verrons plus sur terre” (Chúng ta sẽ không tao phùng được nữa. Mộng trùng lai không có trên đời – Bùi Giáng dịch). Ta vẫn chờ em dưới gốc sim già đó. Để hái dâng người một đóa đẫm tương tư. Hai câu này làm lắm người thắc mắc.
Năm 2007, nhà văn Sơn Nam từng “phê bình” tôi: “Mày nói dóc. Cây sim ngoài Quảng Nam của mày thấp tịt, vậy mày ngồi chỗ nào để đợi con nhỏ đó? Mà cái đồi sim thì trống huơ trống hoác, con nhỏ đó có đến thì mày mần ăn được gì?”. Nhiều người cũng có thắc mắc tương tự như ông già Nam Bộ. Thực ra, cây sim già không nhỏ, đặc biệt là khi mọc trên đồi cát. Có cây cao vài ba mét, tỏa bóng mát quanh năm. Và như tôi đã nói, thuở ấy lòng tôi trong sáng lắm cho nên tôi cũng chẳng bao giờ dám nghĩ tới hai chữ “mần ăn” thông thường vốn thuộc phạm trù hình nhi hạ! Bài hát thoáng một chút suy nghĩ rất Lão – Trang về số phận con người, tình yêu và sự xa biệt: Thời gian nào trôi bồng bềnh trên phận người. Biệt ly nào không muộn phiền trên dấu môi. Mùa vàng lên biêng biếc bóng chiều rơi. Nhạc hoài mong ta hát vì xa người. Vẫn là những câu hỏi tu từ không có lời đáp. Ngay khi viết xong, tôi đã hình dung được đây là một bài tình ca hay của đời mình.
Từ trái: Ca sĩ Xuân Thu, Quỳnh Giao, Hà Thanh, Mai Hương
Bài hát Thu, hát cho người được đưa cho ca sĩ Hà Thanh, 2 tuần sau được hát trên Đài Phát thanh Sài Gòn bởi hai danh ca Hà Thanh và Anh Ngọc; sau đó là Phượng Bằng, Mai Hương, Quỳnh Dao, Kim Tước, Vân Quỳnh, Vân Hà, Ngọc Long… Bài hát nhanh chóng trở nên nổi tiếng. Cho đến bây giờ đã là 43 năm, Thu, hát cho người đã được đặt tên cho rất nhiều chương trình âm nhạc mùa thu hằng năm. Thời đôi mươi, tôi để lại cho cuộc sống và bạn yêu nhạc Thu, hát cho người, Chiều mơ, Tiếng hát trên đồi Tăng Nhơn Phú. Thời năm mươi, sáu mươi, tôi để lại Điệu buồn phương Nam, Đêm Gành Hào nghe điệu Hoài lang, Đường về, Mùa Xuân hát trên ngọn cây tùng, Xuân ca vô tận. Điều lạ lùng là càng về già, âm nhạc của tôi càng vui lên. Với đời tôi, Thu, hát cho người là một dấu ấn đẹp, thậm chí còn tạo nên những giai thoại, huyền thoại. Tôi thầm nghĩ 143 chữ trong bản tình ca đó là những viên ngọc quý…
Vũ Đức Sao Biển
17 Monday Sep 2018
Nhạc sư Nghiêm Phú Phi
Nhạc sư Nghiêm Phú Phi có năng khiếu âm nhạc từ thuở nhỏ và đến năm 15 tuổi thì đã xông pha ngoài đời bằng nghề đệm đàn piano ở khắp các phòng trà, vũ trường ở Sài Gòn, Chợ Lớn. Đến năm 19 tuổi thì ông một mình sang Pháp du học và năm 1955 thì đỗ ưu hạng trong lĩnh vực biểu diễn piano và hòa âm. Trong đỉnh cao sự nghiệp, ông đã sáng tác những hòa tấu khúc như Divertimento 1, Divertimento 2, Apollo, kết hợp dàn nhạc tây phương với nhạc cụ dân tộc trên nền nhạc ngũ cung qua những sáng tác như Fantasia 1, Fantasia 2. Ông cũng đã soạn hòa âm cho những nhạc phẩm giá trị như Hòn Vọng Phu của Lê Thương, Trường ca Con Đường Cái Quan và Mẹ Việt Nam của Phạm Duy, hoặc Hội Trùng Dương của Phạm Đình Chương. Từ năm 1970 đến 1975, ông là Giám độc Trường Quốc Gia Âm Nhạc và Kịch Nghệ Sài Gòn.
Mặt khác, những ai quan tâm đến thời kỳ sung mãn của đĩa nhựa 45 vòng hoặc 33 vòng của Việt Nam trong thập niên 1960 đều nhận thấy ông là một trong những nhạc sĩ được trọng dụng nhất để hòa âm cho rất nhiều ca khúc từ tiền chiến đến thị trường: “Nhạc sư Nghiêm Phú Phi chẳng từ chối việc gì trong khả năng chuyên biệt của mình. Không chỉ loại nhạc thính phòng, ông nói là với các bài ở thể loại thấp mà nhờ đến ông thì ông hòa âm sao để nâng giá trị bài đó lên. Việc này, chúng ta đã thấy thể hiện, như bài “Nửa đêm ngoài phố” của Trúc Phương chẳng hạn, nhờ tài hòa âm của Nghiêm Phú Phi mà nổi tiếng, và tên tuổi ca sĩ hát bài ấy là Thanh Thúy cũng được đưa lên theo. Đó cũng là trường hợp của Nhật Trường, Hoàng Oanh … Trầm Tử Thiêng khi mới viết nhạc, đã nhờ ông tiếp tay hòa âm cho bài bản của mình.”
Sau đây là một số ca khúc đã được nhạc sĩ Nghiêm Phú Phi hòa âm và ghi vào đĩa nhựa hoặc băng nhựa với tiếng hát Hà Thanh:
Niềm đau dĩ vãng- Sáng tác: Hoài Linh- Hãng Tân Thanh năm 1965
Nhớ thương Hàn Mạc Tử- Sáng tác: Lê Mộng Bảo- Hãng Việt Nam năm 1965
Duyên thề- Sáng tác: Thanh Trang- Hãng Việt Nam năm 1967
Tà áo tím- Sáng tác: Hoàng Nguyên- Hãng băng Giáng Ngọc thập niên 1980 tại Hoa Kỳ
Tài liệu tham khảo: Nhạc sư Nghiêm Phú Phi và các tác phẩm để lại cho nền âm nhạc Việt Nam của Thy Nga
29 Wednesday Aug 2018
Tags
Ca si Ha Thanh, Cong tang ton nu Phung Khanh, Nghe si Kim Cuong, Ni su Tri Hai, NSND Kim Cuong, Tuong niem ca si Ha Thanh, Website Ca si Ha Thanh
Từ trái sang: Nghệ sĩ Kim Cương, Ni sư Trí Hải (Công Tằng Tôn Nữ Phùng Khánh), ca sĩ Hà Thanh
Vào một ngày mùa thu năm 1993, trong những giây phút tỉnh táo hiếm có , thi sĩ Bùi Giáng đã đến chùa Pháp Vân ở Sài Gòn và cầm giấy bút viết bài tóm lược cuộc đời mình. Đến giai đoạn mà tác giả ghi là 1971-75-93, ông viết: “Bình sinh mộng tưởng vấp phải niềm thương yêu của Kim Cương Nương Tử, Hà Thanh Cố Nương và Mẫu Thân Phùng Khánh (tức Trí Hải Ni Cô).” Đó chính là diễn viên điện ảnh và kịch nói Kim Cương, ca sĩ Hà Thanh và Ni sư Trí Hải, tức học giả Công Tằng Tôn Nữ Phùng Khánh. Trong bài Quốc Sắc Việt Nam, ông đã tả chân ba người phụ nữ ấy như sau: “Kim Cương Nương tử đẹp một cách thoải mái/Hà Thanh Công chúa đẹp một cách cởi mở/Trí Hải Ni cô đẹp một cách không lời”.
Những dòng thơ Bùi Giáng dành cho ca sĩ Hà Thanh và Ni sư Trí Hải đều có một điểm chung là nửa hư nửa thực, lơ lửng giữa cõi thanh và cõi tục. Một điểm chung khác nữa là cách trộn lẫn giữa sự thu hút giới tính lẫn lòng ngưỡng mộ bản năng làm mẹ tiềm tàng trong một phụ nữ, dù là trong vô thức.
Ông viết về ca sĩ Hà Thanh:
– Hỡi mẫu thân Hà Thanh, mẫu thân tên thật là gì?
– Tên thật của tao là Lục Hà.
– Hỡi mẫu thân Lục Hà, lúc mẫu thân đẻ con ra đời, mẫu thân cảm thấy thế nào?
– Tao cảm thấy rất đau lòng.
– Tại sao đau lòng?
– Vừa mới sinh mày ra đời, mày đã già nua đến thế, làm sao tao còn có thể ẵm mày vào lòng cho mày bú, hử con!
Ngoài ca sĩ ra, nhà thơ còn bị thu hút và lại thấy cả người mẹ trong một nữ tu trẻ lúc bấy giờ, ni cô Trí Hải:
Con về giũ áo đười ươi
Nực cười Trí Hải ngậm ngùi mẫu thân
Đẻ con một trận vô ngần
Mẹ còn đẻ nữa một lần nữa thôi
Mẫu thân Phùng Khánh tuyệt vời
Chiều xuân thơ mộng dưới trời bước đi
(Thơ điên)
hoặc
… “Nghe tin con chết giữa đường
Mẫu thân Phùng Khánh càng thương con nhiều
Con bèn tái điệp giấn liều
Chết thêm một trận hoang liêu song trùng
Mẹ càng bất tuyệt nhớ nhung
Ngày đêm mẹ khóc vô cùng vì con”.
Khác với Hà Thanh và Phùng Khánh, nghệ sĩ Kim Cương đã thực sự là đối tượng theo đuổi của nhà thơ trong suốt 40 năm và là người thường xuyên xuất hiện trong thơ văn lẫn cuộc sống của Bùi Giáng. Trong các sáng tác của ông , Kim Cương tỏa sáng như một người tình :
– Yêu nhau từ bấy tới nay
Xiết bao tâm sự từ ngày qua đêm
Thưa em nương tử dịu mềm
Bốn mươi năm lẻ êm đềm vô biên
– Đầu tiên tiên nữ Kim Cương
Cuối cùng muôn một phi thường Cương Kim
Cúi đầu bái tạ tình em
Về sau vĩnh viễn êm đềm thương nhau
– Làm thơ tiếp tục yêu em
Ồ Kim Cương ạ êm đềm vô song
Kể từ lịch kiếp long đong
Anh điêu tàn tới thong dong bây giờ …
Cuối đời, ông đã ghi cho Kim Cương những cảm xúc không hề suy suyễn:
Vô ngần tao ngộ đầu tiên
Em bao giờ biết anh phiền ưu sao
Yêu em từ những kiếp nào
Về sau cũng niệm nguyên màu ban sơ.
Khi ông chấn thương sọ não 1998, nghệ sĩ Kim Cương là người trực tiếp chăm lo cho ông. Mặc dầu bị tai nạn này cướp đi mạng sống, trước đó 15 ngày ông đã viết những câu thơ cuối cùng từ biệt người nữ nghệ sĩ:
– Thương yêu có lẽ như là
Nghi ngờ nhau mãi vẫn là Kim Cương
– Ông đi đau xiết vui buồn
Một mình ở lại muôn trùng em yêu
Người ta có thể nói, ngoại trừ Kim Cương, những đối tượng kia của ông – ca sĩ Hà Thanh và Ni sư Trí Hải – đã hoàn toàn im lặng và bỏ ngoài tai những lời bày tỏ của thi sĩ. Người ta cũng có thể nói, bằng một cách gián tiếp, người nữ ca sĩ và nữ tu đã có lúc tri ân hoặc ít nhất trân quí trí tuệ và tình cảm của Bùi Giáng. Ông đã từng viết:
“Ði về phố rộng mà ra/ Đi tu giản dị cô Hà Thanh ôi”
Quả thật vài chục năm sau, giọng ca Hà Thanh đã vươn lên những nốt cao chót vót của tâm linh khi cô đi hành hương lên tận núi Linh Thứu bên Ấn Độ, từng là nơi thường trú và hành pháp của Đức Phật. Sau đó thì cô trở thành người sáng tác và trình bày hàng loạt thiền ca tại hải ngoại.
Ni sư Trí Hải thì cũng suốt mấy mươi năm không một lời phản ứng, chỉ lẳng lặng dùng ngòi bút của mình chia sẻ những trắc trở và lận đận của của Bùi Giáng:
“Người nghệ sĩ chịu đựng để cho người ta khinh bỉ mình, như trong Mưa nguồn Bùi Giáng đã nói:
Tôi xin chịu cuồng si để sáng suốt,
Tôi đui mù cho thỏa dạ yêu em
(chỉ cuộc đời).
Điểm tương đồng giữa nghệ sĩ với người tư duy là, đến chỗ tuyệt đỉnh của nghệ thuật, nghệ sĩ cũng đành bó tay như nhà tư duy không có lời để diễn đạt chân lý.”
Thế nhưng cuối cùng, bà đã chấm dứt sự im lặng và thốt lên trong bài điếu văn dành cho thi sĩ : “Cơn điên là chỗ núp an toàn nhất của Bùi Giáng.”
Chắc hẳn những lời nói sau cùng của NSND Kim Cương trước giờ hạ huyệt của Bùi Giáng đã nói hộ một phần nàokhông những cho Công chúa Hà Thanh và Mẫu thân Trí Hải mà còn cho nhiều người trong chúng ta:
“Tôi xin cảm ơn anh ba điều: Một là cảm ơn anh đã để lại cho đời những tác phẩm văn chương độc đáo. Thứ hai là cảm ơn anh đã dành cho tôi một tình yêu suốt hơn 40 năm không suy suyển, không so đo tính toán. Thứ ba là cảm ơn anh đã cho tôi bài học rằng dù bất cứ ai dẫu điên hay tỉnh, giàu hay nghèo… đều phải có một mối tình để nương tựa”.
Tài liệu tham khảo:
Kỷ niệm một bài thơ- Lưu Thủy
Tình sử Bùi Giáng& Kim Cương- Hoàng Kim
Lùi vào bóng tối- Hoàng Đình Nghiêm
Bùi Giáng, thơ Tiên hay thơ Điên- Nguyễn Ngọc Chính
Bùi Giáng, nhà thơ của ngày tháng ngao du- Cung Tích Điền
Nguồn mạch tâm linh- Thích nữ Trí Hải